‘Maatwerk is essentieel in aanpak stikstof bij boeren’

Zandgrond Peel — Uitspoeling voorkomen is een grote uitdaging op de zuidoostelijke zandgronden. Beeld: Jorg Tönjes

Het stikstofprobleem dat Nederland kent zal in de eerste instantie gevolgen hebben voor de veehouderij, zegt Gerard Ros van het Nutriënten Management Instituut NMI. Voor akkerbouwers is de toediening van mest het belangrijkste stuurmoment, zegt hij. In het algemeen stelt Ros dat maatwerk en efficiëntie de belangrijkste aandachtspunten voor akkerbouwers zijn.

Volgens Ros heeft de landbouw veel bereikt met technische oplossingen. „De stikstofuitstoot is over de jaren met een factor tien gedaald, maar de concentratie nitraat in het grondwater moet overal onder de 50 milligram.”

Die opgave is zwaar, stelt de mineralendeskundige. Daarbij komt dat natuurherstel van meer afhankelijk is: „Verlies van biodiversiteit zit bijvoorbeeld in droogte én in stikstof. Verder is de uitstoot afkomstig uit landbouw, industrie en verkeer. Om het doel te halen voor 74 procent van de natuur onder de kritische depositiewaarde is nog een reductie van 50 procent van de uitstoot nodig.”

Ros noemt de lijst met technische maatregelen voor de veehouderij tot verplaatsing en uitkoop toe. Voor de akkerbouw is zorgvuldige toepassing van mest(stoffen) nodig. Ros zegt dat generieke maatregelen veel minder zin hebben dan maatwerk. Zo is bijvoorbeeld de uitspoeling op droge zandgronden en löss een probleem dat gericht oplossingen vraagt in deze regio’s. De deskundige verwacht dat verschillende maatregelen uit het GLB bij gaan dragen, maar dat telers daar zelf de meest effectieve en passende keuzes in moeten maken. Vangewassen en extensievering dragen volgens Ros bij. Na 2023 zullen teeltvrije zones en bufferstroken , lagere gebruiksnormen, afrekenen op mineralenbalans en potentieel verbieden van uitspoelingsgevoelige teelten bij kunnen dragen.

Moeilijke som

Het lastige aan de rekensom over waar de stikstof vandaan komt, is dat de werkelijke bijdragen van landbouw, huishoudens, industrie en verkeer niet te meten zijn. Het is over het algemeen een interpretatie op basis van modellen. „Het is dus vaak de vraag of je op de juiste dingen stuurt.” Ros gaat er bij bepaalde maatregelen wel vanuit dat ze effect hebben. Hij verwacht een goede bijdrage van goed oeverbeheer in ons natte landje.