Henk Janknegt: Stimuleer eiwitteelt vanuit de markt, niet met subsidie

De Nederlandse eiwitboeren telen met name veldboon, erwten en lupine. Sommige producten hebben een traditioneel areaal, zoals de bruine bonen in het zuidwesten. Nieuwe teelten in dit segment zijn kikkererwten, soja en kidneybonen.

Er is volgens teler Joop van de Wiel wel aandacht voor onderzoek van eiwitgewassen, maar de directe stimulans voor de telers blijft achter. „Het moet niet blijven bij geld rondpompen voor onderzoek”, zegt de teler. Hij hoopt dat vanuit de industrie en de consument een betere prijs richting de telers zal gaan.

Producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland zet zich in voor een goede beloning voor eiwitteelten. Voorzitter en zelf ook akkerbouwer Henk Janknegt uit Zeewolde zegt dat het nadrukkelijk van belang is dat de teelt vanuit de markt gestimuleerd wordt en niet vanuit een subsidie: „Dat zou ertoe leiden dat mensen het gaan telen, ondanks een te laag saldo. Je moet eigenlijk geen geld vanuit het GLB toerekenen aan zo’n teelt. De toeslagen worden dan gebruikt als inkomensondersteuning, terwijl het gewoon met het product verdiend kan worden.”

Janknegt vreest dat de weg via subsidie alleen verwerkers maar aan goedkope grondstoffen zal helpen. Hij wijst de Nederlandse overheid erop dat in het buitenland hectaretoeslagen voor eiwitgewassen bestaan, waardoor ook nog eens een ongelijk speelveld ten opzichte van de ons omringende landen is ontstaan.

Goed voor de bodem

Tijdens de Nationale Bodemtop 2023 in Apeldoorn werkte Janknegt mee aan een workshop over de eiwittransitie. Het draaide daarbij om de gedeeltelijke overgang van dierlijke eiwitproducten in het voedselpakket naar plantaardige. Daar is overigens een duidelijke positieve trend in te zien. Met name de plantaardige vleesvervangers dragen hieraan bij. Janknegt vroeg tijdens de workshop om meer regie hierin van de overheid. Doel daarbij moet in zijn ogen zijn dat dit plantaardige eiwit van Nederlandse bodem komt. Daarmee is het belang gediend van de 60 leden van de producentenorganisatie, maar ook draagt het bij aan vermindering van stikstof en betere organische stofopbouw in de bodem. Janknegt: „Je kan vaak met niet-kerende grondbewerking naar de volgende teelt na een eiwitgewas. Het laat een hele mooie structuur achter en ook nog eens stikstof die vlinderbloemigen binden tijdens de groei.”

Jurriaan Visser van CZAV becijfert dat de stikstofbinding voor de volgende teelt een besparing aan stikstofkunstmest van 120 euro kan zijn. Toch zegt hij dat uiteindelijk de betaling van het product de doorslag zal moeten geven: „Er is maar één probleem: geld. De conclusie voor het bouwplan is dat voor eiwitgewassen het prijsniveau nog altijd niet genoeg is.”