Steeds meer ‘exotische’ bonen van Nederlandse akkers

Dit jaar brengt conservenfabrikant HAK voor het eerst zwarte en witte bonen geteeld door Nederlandse akkerbouwer op de markt. Ze staan in het schap in stazakken en glazen potten. HAK haalt deze bonen normaliter van Canadese en Zuid-Amerikaanse akkers. De teelt vormt een onderdeel van het experiment om meer ‘exotische’ bonen in Nederland te telen.

Zo worden de (grote rode) kidneybonen al langer in Nederland geteeld, en zijn deze geheel van Nederlandse bodem. Wat betreft de zwarte en witte bonen gaat het nu nog om een beperkt volume. Is de teelt succesvol dan wil HAK de teelt gaan opschalen. De eerste resultaten zijn positief, zo blijkt uit gezamenlijke proeven van Hak met CZAV op percelen in onder meer de Hoeksche Waard.

Teelten niet makkelijk

Volgens Joachim Nieuwhoff, directeur inkoop bij HAK en Arthur Koekoek, medeverantwoordelijke voor de teeltbegeleiding bij HAK, is het telen van ‘exotische’ gewassen in Nederland geen gemakkelijke taak. „We moeten echt ervaring opdoen en deze gewassen leren telen. Daarom werken we eerst met kleine proefvelden en bij succes schalen we op. Het blijft spannend of opschalen ook echt het gewenste effect heeft. We kunnen nog niet alle witte en zwarte bonen uit Nederland halen, maar we hopen op termijn wel dat dat gaat lukken. Nauwe samenwerking met CZAV en de telers is daarbij essentieel. Je moet niet bij de eerste tegenslag opgeven, maar samen de schouders eronder zetten”, aldus Nieuwhoff.

Extremere weersomstandigheden

De steeds extremere weersomstandigheden vormen volgens Jurriaan Visser van CZAV een extra uitdaging voor het telen van de bonen. Visser: „Ongekende droogte wordt afgewisseld met hele natte perioden. Dit jaar gaat dat goed, maar het kwartje kan ook net verkeerd vallen, dus de risico’s zijn groot. Het is van belang dat de kwaliteit goed is en dat de opbrengst voldoende is. Telen in het buitenland kent dezelfde uitdagingen, maar als je importeert, kun je altijd nog voor een andere regio kiezen. Bij lokaal telen heb je die keuze niet, dus dat maakt het automatisch spannender.”

HAK heeft de ambitie om vanaf 2027 al haar lokale groenten en peulvruchten biologisch te telen. Dit betreft 85 procent van het volume. Daarbij onderstreept HAK dat voldoende verdienvermogen voor de teler een belangrijk uitgangspunt is.

Het blijft niet bij deze drie teelten. Momenteel lopen er met CZAV nog meer proeven met onder meer de borlotti-boon en de kleine rode kidneyboon. Een andere ‘exotische’ groente die HAK naar Nederland probeert te halen is de haricots verts. Dat is een ander ras dan de sperzieboon, die vaak in Afrika wordt geteeld. Sinds dit voorjaar zijn onderzoeken gaande om ook deze groente lokaal te telen en verwerken.

Bean Deal

De teelt van diverse ‘exotische’ bonensoorten Nederlandse akkers maakt onderdeel uit van de ‘Bean Deal’. Dit is een overeenkomst die vorig jaar werd gesloten om Europa en Nederland meer zelfvoorzienend te maken wat betreft de teelt van eiwitrijke gewassen op eigen akkers. Dat heeft meerdere voordelen. Zo hoeven de gewassen minder ver te reizen en de vlinderbloemige planten, waar de bonen aan groeien, zijn goed voor de biodiversiteit. Bovendien kunnen ze in Nederland onder de voorwaarden van PlanetProof worden geteeld.