Fotoserie: Expertdag Bodem - Het microbioom goed voeden

Wat is een microbioom en welk effect heeft deze op de bodem?

Na de opening ging Jos Deckers in op het bodemmicrobioom. Het microbioom verwijst naar de diverse gemeenschap tussen micro-organismen, waaronder bacteriën, schimmels, protozoa, virussen en andere microben, die in de bodem leven. Deze micro-organismen spelen een cruciale rol in bodemgezondheid en bodemecosystemen.

Het bodemmicrobioom is van vitaal belang voor tal van bodemfuncties, waaronder het behoud van bodemvruchtbaarheid, het afbreken van organisch materiaal, het vastleggen en recyclen van voedingsstoffen en het verbeteren van de weerstand tegen ziekten en stressfactoren. Een gezond bodemmicrobioom draagt bij aan de productiviteit van landbouwgronden en het behoud van ecosystemen.

Onderzoeken: CATCHY en PPS Groenbemesters

Daarna deelde Jos de resultaten uit het 9-jarig CATCHY onderzoek en de uitkomsten van de PPS Groenbemesters. Het CATCHY project is een onafhankelijk 9-jarig onderzoek in Duitsland dat in september 2023 werd afgerond. De effecten in een meerjarige rotatie werden gemeten op twee locaties. Daarbij werd gebruik gemaakt van braak, monocomponenten en ook een soortenrijk TerraLife® mengsel. Belangrijk aan dit onderzoek is dat naast de werking van de mengsels tijdens de teelt, ook gekeken werd naar de effecten van de mengsels op de volgende (hoofd-)teelt. De resultaten zijn onlangs gedeeld in een 2-daags symposium in Asendorf (Dld.). Belangrijkste uitkomst van dit onderzoek is dat bodemverbetering een dynamisch, doorlopend proces is. De 4 principes voor een gezonde bodem zijn:

- Zoveel mogelijk levende wortels
- De bodem zo min mogelijk storen
- Maximalisatie van biodiversiteit
- De bodem zoveel mogelijk bedekt houden

In het PPS Groenbemesters is gekeken naar de verschillen tussen monocomponenten en mengsels en onderzoek van het microbioom in de wortels. De conclusies zijn dat groenbemesters wel degelijk een effect hebben op het microbioom, zowel in kwaliteit, verandering plus een invloed op antagonisten en nematoden. Ook hier geldt: een doordachte keuze van de juiste groenbemester is belangrijk.

Aan de hand van deze onderzoeken gaf Jos vanuit DSV zaden ook advies met de inzichten, zoals DSV zelf ook uit kennis uit onderzoek en praktijk vergaard heeft:

• De inzet van groenbemesters is een integraal onderdeel van je bouwplan en verdient alle aandacht; kan ook via onderzaai of bijzaai.
• Bepaal het hoofddoel van de groenbemester en kijk ook naar het volgende hoofdgewas,
  overweeg bij aaltjesproblemen een monocultuur
• Een soortenrijk mengsel zoals TerraLife® heeft veel voordelen, waaronder extra N-binding via vlinderbloemigen én een potentieel hogere opbrengst
• De juiste componenten in een mengsel zorgen voor een betere bodemweerbaarheid. Dit is extra belangrijk bij een afnemend pakket gewasbeschermingsmiddelen.
• De juiste groenbemesterkeuze heeft een positief effect op de hoofdteelt

Na deze theorie volgden drie workshops op de demovelden en in de bodemprofielkuil met praktijkinformatie en –analyses.

Hoe meet je een microbioom?

Op de demovelden volgden workshops die meer uit de praktijk lieten zien. Karst Brolsma van Eurofins Agro liet in een profielkuil door middel van een praktische analyse zien welke organismen er in de bodem leven en hoe je het microbioom kan meten. Dit kan door middel van de Bodemlevenmonitor. Daarbij had hij eerder bodemmonsters genomen van de diverse demovelden van DSV zaden van groenbemestermengsels, sorghum en soortenrijk grasland. Hij legde de uitkomsten van deze metingen en zijn bevindingen uit over het gemiddelde organische stof, microbiële massa, biomassa en schimmel-/bacterieratio.

Praktische beoordeling van de bodem

Door middel van enkele eenvoudige proeven kan je al veel zien in de bodem. Roy Kuenen liep met de aanwezigen door verschillende proeven heen en liet zien hoe je tests kan nemen van de bodem. Er was een duidelijk verschil te zien in de bodem tussen een proef met de grond van een braak perceel en de grond van een perceel met een groenbemester: de wortels van de groenbemester houden de bodem beter vast en voorkomen uitspoeling van water en erosie. Met een microscoop werden de schimmels en stikstofknolletjes bekeken. Ook het aantal en de verschillende soorten regenwormen zijn van groot belang voor een goede bodem.

Interactie complexe TerraLife®-mengsels en de bodem

Jerry van Gremberghe ging dieper in op de werking van groenbemestermengsels in en op de bodem. Hoe krijg je een uitgebalanceerd, complex mengsel en hoe werken de planten samen? Onderzoeken naar de juiste samenstelling én de juiste rassenkeuze zijn daarbij cruciaal. Je wilt niet dat bepaalde plantensoorten gaan overheersen. De doelstelling van de groenbemester is belangrijk en de benodigde werking in het bouwplan. Diverse demo’s van TerraLife® mengsels waren ingezaaid om de mengsels te kunnen zien en ook om te zien hoe de groenbemester boven- en onder de grond haar werk doet.

Conclusie

We sloten af met een gezellige netwerkborrel, waarbij we concludeerden dat er al veel onderzoek gedaan is naar de bodem en de interactie met planten, maar ook dat er nog enorm veel te leren valt over de wereld onder onze voeten. Wij kijken tevreden terug op een zeer geslaagde Bodem Expertdag. Bedankt aan de aanwezigen voor de interesse, de goede vragen en het delen van de ervaringen. Samen zorgen we voor meer kennis en voor een betere bodemvruchtbaarheid, zodat onze eindgebruikers hoogwaardige opbrengsten kunnen realiseren. Want bovenal geldt: Het begint bij de bodem