Veel kleine Hansa-aardappelen zorgen voor hoge opbrengst
Eerst poten en rooien met collega
'Tot een paar jaar geleden deed ik het poten en rooien samen met een collega. De hedendaagse poot- en rooimachines leveren echter betere resultaten. Een goede chauffeur op de rooier voorkomt veel rooibeschadigingen. Dat zie ik terug in de kwaliteit van m'n aardappelen. Investeren in deze apparatuur, bij het areaal dat ik heb, is niet lonend. In de praktijk moeilijk realiseerbaar ook. Zo nu en dan heb ik wat hulp, verder run ik mijn bedrijf alleen.'
Minder goede ervaringen
Sinds 1991 teelt Willems Hansa's voor Peka Kroef. Naar volle tevredenheid. De aanleiding om met het bedrijf in zee te gaan, waren minder goede ervaringen met een andere afnemer. 'Mede veroorzaakt door een tussenhandelaar. Voor mij reden genoeg om te kiezen voor een afnemer met wie je rechtstreeks zaken doet. Bijkomend voordeel is de locatie van hun fabriek in Odiliapeel, hier in de buurt.'
Tevreden met contractteelt
De 18 jaar durende relatie met Peka Kroef toont dat Willems tevreden is met de contractteelt. 'In al die jaren bouw je wederzijds vertrouwen op. Er is een duidelijke band ontstaan. En valt de kwaliteit van de aardappelen een keer iets tegen, dan doen ze daar niet moeilijk over. Dat is bij andere afnemers wel eens anders.'
De intensieve teeltbegeleiding vindt Willems een ander pré. 'Gevraagd en ongevraagd krijg ik snel en vakkundig advies. Ze leggen proefvelden aan, experimenteren met nieuwe middelen. Ze hebben als eerste de resultaten die ze delen met hun telers. Als ik een dringende vraag heb, staat de teeltbegeleider binnen de kortste keren op het erf. Ik ben niet verplicht, zoals in de conservengroenteteelt, het advies op te volgen. Wel moet ik het pootgoed bij het bedrijf tegen een vastgestelde prijs aankopen.'
Stap voor stap
Willems heeft de Hansa-teelt stap voor stap uitgebreid. Van 7 hectare in de beginjaren, tot 34 hectare nu. 'Dit is de maximumomvang die ik in mijn schuur met een capaciteit van 2.200 ton kan opslaan.'
De aardappelschuur, gebouwd in 2004, is voorzien van automatische putventilatie. Willems: 'Een wat duurdere investering die prima bevalt.' Om zo veel mogelijk kilo's in de schuur te houden wil de Brabantse teler zo min mogelijk knollenvocht naar buiten transporteren. Daarom heeft hij de computer op nachtventilatie ingesteld. ''s Nachts is de buitenlucht vochtiger en ik profiteer zo ook van het goedkopere stroomtarief.'
In één werkgang
Tussen 7 en 19 april heeft de loonwerker in één werkgang de aardappelen gepoot. In dit systeem komen de aardappelen precies midden in de rug en worden de ruggen direct afgewerkt. Eraan voorafgaand bewerkte Willems de percelen eerst met een schijvencultivator. Daarna ploegde hij de percelen in combinatie met een vorenpakker.
De organische bemesting bedraagt 200 kg N werkzame stof. 'De Hansa is vooral tijdens de knolzetting, aan het begin van de bloei, droogtegevoelig. In droge periodes moet je beschikken over beregeningsmogelijkheden.'
Onkruid bestrijdt Willems voor de opkomst met Sencor WG en Afalon Flow. Door de werking - zowel via het blad als via de wortels - pakken beide middelen met respectievelijk de werkzame stoffen metribuzin en linuron eenjarige grassen en breedbladige onkruiden aan.
Het loof van de Hansa is volgens de teler net zo gevoelig voor Phythopthora als Bintje. 'De knollen zijn minder vatbaar.' Net als bij Bintje vindt de bespuiting van de Hansa gemiddeld één keer per week plaats, soms in combinatie met vloeibare kunstmest. Voor het spuiten beschikt Jan Willems over de al even genoemde zelfrijdende Agrifac-veldspuit met een tankinhoud van 3.400 liter en een spuitbreedte van 33 meter.
Vergroting traceerbaarheid
Sinds 2008 werkt Peka Kroef met GlobalGAP: Global Good Agricultural Practice. Dit zijn de eisen die wereldwijd aan boeren en tuinders worden gesteld in verband met voedselveiligheid, duurzaamheid en kwaliteit. Om de traceerbaarheid te vergroten en om inzicht te hebben in het teelttraject heeft Peka Kroef dit jaar, in een beveiligd gedeelte van het internet, een teelregistratiesysteem in werking gesteld.
De telers kunnen 'real time' informatie over hun aardappelen en percelen via internet invoeren en opvragen. Voorheen verliep de informatie-uitwisseling per fax en telefoon. Op dit beveiligde gedeelte van de website voert de teler per perceel alle relevante informatie in: poottijdstip, gebruik gewasbeschermings-, en kiemremmingsmiddelen, leverdatum, voorvrucht, gebruikte organische mest, kunstmest en bladmeststoffen, beregening en tarreerrapportages.
Kleine aardappelen
In tegenstelling tot de frietindustrie die aardappelen wil met een onderwatergewicht van minimaal 360, wil Peka Kroef Hansa's met een onderwatergewicht van tussen de 320 en 340. Voor de verwerking wil het bedrijf zoveel mogelijk kleine aardappelen, tot 50 mm. Willems: 'Dat betekent spelen met de bemesting, het gebruik van een grote maat poters (35-50 mm) en uiteraard het bepalen van het juiste oogsttijdstip.'
Vanaf eind augustus doet Willems proefrooiingen. Op basis daarvan bepaalt hij het juiste oogsttijdstip. De Premières oogst hij begin augustus. 'Net vóór de periode dat aardappelen ziektegevoeliger worden.'
Kwaliteit bepaalt prijs
De basisprijs van Willems' afnemer noemt de aardappelteler redelijk. De prijs wordt hoger of lager op basis van de geleverde kwaliteit. Is meer dan 20 procent van de knollen 50 mm opwaarts, dan wordt de teler gekort. Blijft hij onder dit percentage dan vangt hij een toeslag. 'Uiteraard mag de opbrengstprijs hoger zijn', lacht Willems, 'maar over de financiële hectareopbrengst ben ik tevreden. Je moet dan wel voldoende tonnen van goede kwaliteit oogsten. Tot nu toe lukt me dat vrij aardig. Ik zie grote opbrengstverschillen tussen de verschillende Hansa-telers. De opbrengst varieert van 45 tot ruim 75 ton per hectare. Het is de kunst om bij de 25 procent van de beste telers te zitten.'
Afgelopen winter werd Willems door Peka Kroef in het zonnetje gezet. Hij was de teler die met bewaarde Hansa's de hoogste, financiële hectareopbrengst van de oogsten 2006, 2007 en 2008 behaalde.
Ontwikkeling Peka Kroef
Peka Kroef heeft naam gemaakt met de productie van stoomgeschilde aardappelen voor de West-Europese salade-industrie. Het bedrijf beperkt zich niet meer tot dit marktsegment. Het richt zich ook op de Europese foodservicemarkt (catering, restaurants) en de Nederlandse en Belgische retailmarkt. De noodzakelijke 200.000 ton aardappelen betrekt het bedrijf van 170 telers op de zandgronden in de regio's Oost-Brabant, Noord-Limburg en Duitsland.
Het bedrijf
Jan Willems heeft een akkerbouwbedrijf in Wanroy. Het teeltplan op de zandgrond omvat naast 5 hectare suikerbieten alleen maar 50 hectare aardappelen. Op contractbasis teelt hij twee rassen: Premières (16 ha) en Hansa's (34 ha). De Premières zijn bestemd voor Farm Frites, de Hansa's voor Peka Kroef. Om zijn bouwplan rond te kunnen zetten huurt hij percelen en ruilt hij grond met melkveehouders.
