VROM buigt zich over veiligheid cisgenese

Jacobsen stelt dat cisgenese vergelijkbaar is met protoplast en mutagenese. Bij protoplast 'fuseren' bijvoorbeeld tarwe en rogge tot triticale. Bij mutagenese worden genen aangepast met chemische behandeling en bestraling. Zowel protoplast als mutagenese behoort tot de genetische modificatie, maar zijn toch toegestaan. De veredelaar hoeft er geen toestemming voor te vragen.
Een groot verschil tussen de genoemde technieken en cisgenese is, dat bij cisgenese louter genen van hetzelfde gewas – of eigenlijk: dezelfde soort – worden gebruikt.

Project DuRPh

Onderzoeker Anton Haverkort van Plant Research International (PRI) is projectleider van DuRPh: Duurzame Resistentie tegen Phytophthora door cisgene merkervrije modificatie. Hij onderzoekt of aardappelen door toepassing van cisgenese zijn te beschermen tegen phytophthora. De veldproeven van eind 2008 laten een veelbelovend beeld zien. Aardappelen kregen 'setjes' genen uit wilde rassen en bleken bestand tegen de aardappelziekte.
Haverkort volgt de cisgenesediscussie op enige afstand. 'Jacobsen heeft VROM laten weten dat cisgenese genetisch gezien veilig is. Je begint met aardappel en je eindigt met aardappel. Het ministerie laat uitzoeken wat de gevolgen voor de volksgezondheid zijn, voordat over vrijstelling wordt beslist.'

Welk gen?

De vraag of die vrijstelling er komt of niet, is voor Haverkort geen reden zijn onderzoek te stoppen. 'Project DuRPh loopt tien jaar, we zijn net drie jaar bezig. Voor ons is belangrijk of het kan. We zien dat de techniek de aardappel kan beschermen tegen phytophthora. Nu zoeken we uit welke setjes genen daar precies verantwoordelijk zijn. Tegelijk bekijken we ook de effecten van de genen stuk voor stuk.'
Mocht cisgenese straks in Nederland – of zelfs in Europa – niet worden toegelaten, dan ziet Haverkort elders nog wel mogelijkheden. 'Natuurlijk zou het jammer zijn als de techniek hier niet wordt toegestaan. Want dan komen straks misschien cisgene aardappelen uit China, omdat de teelt hier moeilijker en duurder is geworden. Het onderzoek gaat niet alleen om voedselvoorziening, want met de cisgenesetechniek is ook de milieubelasting van de aardappelteelt te verlagen. Kan het hier niet, dan zijn er wellicht mogelijkheden in de Verenigde Staten of Zuid-Amerika. Elders zijn ze ook bezig.'

Lobby voor cisgenese

Het ministerie van VROM kan nog niet melden wat er precies gebeurt als de rapporten van het onderzoeksinstellingen RIVM en Rikilt binnen zijn. 'We verwachten ze in elk geval voor het einde van het jaar', laat woordvoerster Paula de Jong weten.
Ondertussen is in de Europese Commissie een lobby voor cisgenese gaande. Onder meer door de VVD. Begin maart pleitten de liberalen voor versoepeling van de toelating van cisgene gewassen. De partij ziet de regels als een beperking van de rassenontwikkeling. Bovendien krijgen kleinere en middelgrote bedrijven meer kans op de veredelingsmarkt, betoogt de VVD. De Commissie stelt een werkgroep samen, die op haar beurt onderzoek doet naar dit soort kweektechnieken.