Besparen op ziektebestrijding gerst

Voor het bepalen van de juiste toepassing (aantal bespuiten en dosering) is de ziektedruk gedurende het seizoen een belangrijk gegeven. Op de zand- en dalgronden in het Noordoosten is de druk van bladvlekken- en netvlekkenziekte vrij hoog. Volgens verkoopleider Jan Ketelaar van Agrifirm komt dit door intensieve teelten (1:4 tot 1:2) en doordat er op de zandgrond eerder droogte optreedt dan op kleigrond. 'Wanneer de gerstplanten door droogte zijn verzwakt, zijn ze gevoeliger voor aantastingen.'

Adviesdosering is leidend

Ketelaar adviseert telers om zich aan de adviesdosering te houden. In gerst adviseert hij Fandango of Venture. Er zit volgens Ketelaar niet veel verschil tussen de werking van beide middelen. Bij bladvlekkenziekte geldt voor Fandango een dosering van 1 liter per hectare en voor Venture een dosering van 1,25 tot 1,5 liter per hectare. Bij één bespuiting ligt het bespuitingtijdstip op het moment waarop het vlagblad verschijnt.
Twee bespuitingen is volgens Ketelaar ook mogelijk door twee keer 0,75 liter Fandango te spuiten of één keer 0,75 liter Fandango (T1) en één keer 1 liter Venture (T2). Hierbij kan de eerste bespuiting (T1) worden uitgevoerd tijdens de strekking van het gewas, bij het optreden van de eerste ziekteverschijnselen en de tweede bespuiting (T2) kort voor het in aar komen tot wanneer de eerste aren zichtbaar zijn.

Naleven is noodzakelijk

Het naleven van de adviesdoseringen is volgens Ketelaar beslist noodzakelijk om naast een goede opbrengst ook een goede kwaliteit te behalen om de gerst als brouwwaardig te kunnen afleveren. Hogere opbrengsten lopen volgens hem lineair op met een hoger volgerstpercentage. Bij een volgerstpercentage vanaf 90 hoort een premie. Dit geldt ook bij een eiwitpercentage van 9 tot 11,5. Volgerst zijn korrels vanaf 2,5 millimeter.
Op de dalgronden waar telers twee keer een bespuiting uitvoeren, is volgens Ketelaar weinig te bezuinigen. 'Bij één bespuiting wacht je langer voordat je de eerste keer gaat spuiten. Het gewas is minder lang beschermd doordat de bespuiting later wordt uitgevoerd.'

DLV Plant: 'Durf wat risico te nemen'

Volgens specialist gewasbescherming Gert Snippe van DLV Plant kan de lage uitbetalingsprijs wel degelijk een rol spelen bij de uiteindelijke dosering die de teler kiest. Te veel boeren voeren volgens hem twee ziektebestrijdingen uit. 'De afgelopen jaren lag de ziektedruk niet hoog en was één bespuiting voldoende tegen ziekten', stelt hij. Bij één bespuiting met 1 liter Fandango in plaats van twee bespuitingen met 0,75 liter bespaar je een halve liter middel, zo rekent Snippe voor. Bij een literprijs voor Fandango van 51 euro (Handleiding gewasbescherming akkerbouw en veehouderij) scheelt dit ruim 25 euro. Dit is exclusief de overige spuitkosten en arbeid. Bij een uitbetalingsprijs van 12,5 cent per kg komt dit overeen met 200 kg gerst.
Snippe erkent dat het uitvoeren van één ziektebestrijding een risico kan zijn wanneer de ziektedruk toeneemt. 'Maar durf dat risico te nemen', zegt hij. 'Wanneer het voorjaar droog is en je nog weinig bladvlekkenziekte in het gewas hebt, is één bespuiting voldoende. Als je er bovenop zit, is een besparing zeker mogelijk.'

Agrifirm: 'Niets doen geen optie'

Het risico van geen bespuiting werd vorig jaar bekeken in een demoveld op de proefboerderij in Valthermond (zie tabel). De netto-opbrengst met ziektebestrijding was 7,8 ton, terwijl de netto-opbrengst zonder ziektebestrijding 6,8 ton was. Een verschil van 1 ton gerst. Bij deze hoeveelheid krijgt de teler met een prijs van 10 cent per kg 100 euro meer uitbetaald. De spuitkosten van 60 tot 80 euro zijn hiermee snel terugverdiend.
Niets doen vindt landbouwkundige Aaldrik Venhuizen van Agrifirm geen optie. Ook wanneer er een lage ziektedruk heerst, heeft ziektebestrijding volgens hem effect. Buiten het optreden van ziekten hebben allerlei fysiologische invloeden ook effect op de groei en ontwikkeling van de plant. Dit uit zich in onder meer in PLS-vlekken. Volgens Venhuizen kunnen PLS-vlekken een negatief effect hebben op de fotosynthese, wat een opbrengstderving kan betekenen. Met het gebruik van fungiciden is de plant beter beschermd tegen deze fysiologische invloeden.

Geen risico in ziektebestrijding

Bert Hoekzema uit Alteveer (bij Stadskanaal) neemt bij de ziektebestrijding van gerst liever het zekere voor het onzekere. De Quench-brouwgerst werd vorig jaar daarom tweemaal gespoten. In mei voerde Hoekzema de eerste ziektebestrijding uit met 0,75 liter Fandango, omdat hij in die maand de eerste vlekjes van bladvlekkenziekte in zijn zomergerst waarnam. De tweede bespuiting volgde in juni met 1,25 liter Venture.
Of de twee bespuitingen kunnen worden vervangen met één bespuiting laat Hoekzema mede afhangen van het tijdstip waarop hij bladvlekkenziekte waarneemt. Een aantasting van bladvlekkenziekte in mei vindt hij te vroeg om de eerste bespuiting weg te laten. Dat brengt volgens hem te veel risico met zich mee. Bij een aantasting vanaf juni zou hij één bespuiting aandurven. Een lagere dosering (bijvoorbeeld 0,5 liter Fandango per hectare) heeft volgens Hoekzema geen effect. Dat kost volgens hem alleen maar geld.
Geen bespuiting vindt hij helemaal geen optie. 'Uit proeven van de proefboerderij in Valthermond blijkt het opbrengstverschil tussen wel of geen ziektebestrijding over meerdere jaren gemiddeld zo'n 1.200 kg per hectare te zijn. Bij een gerstprijs van 10 cent is dit 120 euro per hectare. Wel een ziektebestrijding uitvoeren kan dan al snel uit.'
Lees ook: Zomertarwe voorkeur boven zomergerst