Turbotarwe telen: iets voor de liefhebber

Leendert van der Stoep: terug naar de basis

Akkerbouwer Leendert van der Stoep in Sommelsdijk heeft een heldere reden om mee te doen aan het TarweTeelt+-systeem. 'We komen al jaren geen stap verder. Sinds 1998 lopen de opbrengsten langzaam terug. Nu gaan we terug naar de basis. Preciezer. Grover. Betere benutting van het blad en een vitaler gewas.'
De basis is een goed zaaibed en een hoge kwaliteit zaad, met een opkomstpercentage van 90 tot 95. Met een precisiezaaimachine worden de korrels op 6 centimeter van elkaar, op een diepte van 2,5 centimeter gezaaid. In de ogen van de traditionele teler komt dit niet goed, maar volgens vertegenwoordiger Rinus Struik van toeleverancier Mol Agrocom in Den Bommel is het een goede start. Het kost echter wel méér dan traditioneel zaaien. Van der Stoep: 'Dat geeft niet, zolang het maar rendement oplevert.'
Tijdens de groei wordt iedere 14 dagen een analyse van het gewas gemaakt en de bodemvoorraad gemonsterd. Struik: 'We sturen op de ontwikkelingsstadia van de tarwe. Ook de gewasmassa wordt regelmatig vastgesteld. Deze gegevens gaan naar adviesbureau TTW, dat analyseert.'
Over het bemestingsregime en het gewasbeschermingprogramma wil Struik niets kwijt. Hans Vroegindeweij van TTW: 'Deze methode vraagt meer bemesting. De tarwe gaat vanaf eind augustus de grond in. Op basis van de analyses sturen we bij, onder meer met bladbemesting.'
De vroege tarwe kruipt langer en er ontstaan meer stengels per plant. De aren worden voller, de vulling is beter en de korrels zijn zwaarder. Struik: 'Het grote verschil is dat er ongeveer tien aren per plant ontstaan, in plaats van drie.' De teeltadviseur wijst op het gewas. 'De vierde en vijfde aren in het TT+-gewas zijn minstens zo dik als de hoofdaar in de traditionele tarwe.'
Mol Agrocom bekijkt nog of de maalderij die zwaardere korrels met een hoger eiwitgehalte straks ook beter betaalt. 'Het gaat in eerste instantie om de opbrengst. Deze teelt levert in ieder geval een sterker gewas op, dat beter te bespuiten is, omdat het ruimer staat. De dikkere stengels zijn ook nog eens minder gevoelig voor legeren.'

Leen Breure: uitdaging

'Het TT+-systeem sprak me erg aan. Ik ben 62 en wel in voor een nieuwe uitdaging. De hamvraag is natuurlijk: wat brengt het op? Je hebt wel meerkosten met dit systeem, maar die kun je drukken door grotere percelen te gebruiken. Het maken van een zaaibed was wel een heel werk. Ik heb hier grond van 30, 35 procent afslibbaar. Geploegd en gekouterd, alles op zijn diepst, maar de tarwe stond in een week boven. De tarwe die ik zelf zaaide, kwam pas na twee weken boven.
Dat precisiezaaien zoals binnen TT+ wordt gedaan, luistert nauw. Ik heb ook de schijvenzaaimachine en de nokkenradmachine gebruikt, maar de verschillen zijn duidelijk. Het TT+-gewas staat mooi en heeft een groot wortelstelsel. Ik heb fors minder zaad gebruikt: normaal 200 kg per hectare, nu houd ik 160 kg in mijn zak. De uitstoeling is ook heel mooi. Zou ik volgend jaar geen TT+ meer telen, dan zou ik toch ruimer zaaien. Je hebt zo veel minder last van ziekten en je kunt er nog eens met de schoffelmachine door. Of het saldo hoger wordt, moet ik nog zien. Ik denk dat het meevalt.'

Leo van Nieuwenhuizen: sterk gewas

'Het gewas groeit en het is geweldig. Onvoorstelbaar. Het ziet er heel sterk uit. Het zaaibed aanleggen was een flinke klus. Mijn grond is 60 procent afslibbaar. Meteen na het zaaien kwam er regen, uiteindelijk is het super gegaan. Ik denk wel dat je geen tegenslagen moet hebben. Ganzen of slakken bijvoorbeeld. Of ik dit systeem volgend jaar weer toepas, moet ik nog zien. Ik wil eerst wel eens weten wat het saldo wordt. Ik weet inmiddels wel dat je liefhebber moet zijn en dat je graan niet als een marginaal gewas moet zien. Je hebt met TT+ knap wat meer kosten. De begeleiding en de prijs is heel goed, maar eigenlijk is het te duur. Niet als je 20 cent krijgt, wel als je er maar 12 beurt. Dan schiet je er bij in.
Ik teel ook 12 hectare traditioneel en ik moet me beheersen dat ook niet mee te pakken. Ik heb er meer aan gedaan dan anders. Toch is het een totaal ander gewas dan de TT+. Het staat er ook geweldig bij, maar is korter. Ik heb wel meer bemest onder invloed van de TT+. Het is leuk vergelijken zo, al is de traditionele teelt niet meer helemaal traditioneel.'

Kees Vrolijk: vernieuwend

'Wij hebben een groot akkerbouwbedrijf – 280 hectare – en zijn enorm bezig met vernieuwen. We hebben goede contacten met Mol Agrocom. Mij werd gevraagd mee te doen toen de tarwe 20 cent opleverde. Toen was ik geïnteresseerd en heb gelijk een perceel van 9 hectare aangeboden. Een heel perceel of anders niet. Mogelijk brengt het hooguit hetzelfde op als de rest. We zullen wel zien. Maar ik ben wel razend benieuwd. Het gewas doet het goed en ik heb heel veel rendement van de bespuitingen. De indringing is veel beter. Zelfs als de opbrengst niet hoger is dan traditioneel, zet ik volgend jaar mijn graan ruimer.
Het klaarmaken van het zaaibed is wel een risico. Als je je land zo fijn en vroeg klaarlegt, loop je kans dat het dicht slaat als er veel regen komt. Vroeg zaaien brengt veel risico met zich mee. Het TT+-systeem vraagt veel vloeibare meststoffen, maar wij houden vast aan korrels. Twee weken geleden heb ik nog 40 kg gespoten om een betere korrelvulling te krijgen. Er zijn monsters genomen en de gehalten waren laag. Ik ben nog niet helemaal om. Ik zie wel of het saldo straks hoog is. Het gaat om de keuze. Je moet af en toe iets proberen om verder te komen. Daarom heb ik wel meer proefvelden liggen. BASF en De Groene Vlieg doen hier onderzoek. Op langere termijn hebben we daar allemaal baat bij.'

René Vermue: spannend

'In september las ik in Akker Magazine over TT+, over de topopbrengsten in de tarwe. Dat wilde ik ook wel eens meemaken. Ik had een perceel vroege aardappelen, dat was dus vroeg klaar. Nu staat er een perfect gewas op 7,5 hectare. Het extra werk valt mee en de begeleiding is prima. Ik hoor van alles, ik leer er iets van. Het is een prachtige ervaring. Of het wat oplevert, weet ik pas als de combine is geweest. Nu is het nog het mooiste perceel van Nederland. Als de opbrengst een dikke plus laat zien, ga ik er mee door.'

TT+ en traditioneel telen

De meerkosten ten opzichte van traditioneel zaaien zijn rond de 140 euro per hectare. De kosten voor de teeltbegeleiding zijn te verdelen in drie categorieën: percelen tot 7,5 ha circa 275 euro, percelen tussen de 7,5 tot 12 ha circa 240 euro en percelen boven de 12,6 ha circa 200 euro.

Kosten per hectare

Traditionele teelt
8 ha: Zaaien/bestrijding en bemesten circa € 700.

TarweTeelt+-systeem
8 ha: Zaaien/bestrijding en bemesten + begeleiding circa € 920.

Omslagpunt

Uitgaande van een tarweopbrengst van 15 cent, ligt het omslagpunt bij 1.467 kg meeropbrengst (traditioneel 10.000 kg, nu 11.467 kg).

Opbrengst per hectare

Traditionele teelt
10.000 kg x € 0,15 = € 1.500.00 min € 700 = € 800

TarweTeelt+-systeem
14.000 kg x € 0,15 = € 2.100.00 min € 920 = € 1.180