Handel in granen verloopt stroef
Veel graan in opslag
Door de recordopbrengst van vorig jaar ligt er nog veel graan in de opslag. In de afgelopen drie weken daalden de graannoteringen door de kleinere vraag. Mengvoerfabrieken hebben nog voldoende graan in opslag voor productie en verwerking. De kans is groot dat graan van het afgelopen seizoen nog in opslag ligt, als de oogst van komend seizoen van start gaat.
Prijsvorming
Volgens een woordvoerder van het Productschap Akkerbouw is het een feit dat er nog veel graan in opslag ligt. 'Niet alleen het grote aanbod ten opzichte van de vraag bepaalt de prijs, er zijn meer factoren die belangrijk zijn voor de prijsvorming. Een belangrijke factor is het aanbod wereldwijd. In Oekraïne en Rusland is door de sterke devaluatie van respectievelijk de grivna en de roebel het graan in beide landen goedkoper. Lagere opbrengsten door mindere weersomstandigheden in Argentinië, Brazilië, China en Australië zijn een ander aspect. De olieprijzen spelen ook een belangrijke rol.'
Vorig jaar, toen de brandstofprijzen hoog waren, was het interessant om graan te gebruiken voor biobrandstoffen. Die interesse nam gestaag af naarmate de olieprijzen daalden. De olieprijs is nog steeds laag. Zodra deze stijgt, komt de productie van ethanol weer in beeld, waardoor de graanprijzen zouden kunnen stijgen.
Ook de kredietcrisis speelt een rol. Op de termijnmarkten zijn investeerders voorzichtiger geworden. Dat heeft effect op de prijs. Telers, handelaren en mengvoerfabrikanten nemen minder risico's. Het gevolg is dat de handel stroever verloopt.
Verwachting
In het afgelopen seizoen werd duidelijk dat de graanmarkt zeer beweeglijk kan zijn. Alex Blonk, vice-voorzitter van het Comité van Graanhandelaren, vindt het goed dat de markt meer beweegt. 'De afgelopen 30 jaar gebeurde er nauwelijks iets.'
Door de volatiliteit in de markt is het moeilijk te voorspellen welke kant de prijzen opgaan. Zowel van de oogst van 2008 als die van dit jaar. Pieter Post van DCA Markt acht de kans klein dat de prijzen nu nog stijgen. 'In het afgelopen seizoen was de opbrengst zeer hoog. Dat was in augustus en september al bekend. Daarom is het niet vreemd dat het aanbod nu groter is dan de vraag. Met als gevolg dat de prijs zakt. Graan is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld aardappelen en uien, gemakkelijk te bewaren. Als een teler niet dwingend de markt op hoeft, kan hij wachten. Het nieuwe seizoen moet nog beginnen. Het is al bekend dat het areaal is afgenomen. Welk effect dat op de prijs heeft, kan ik nu nog niet overzien.'
Niet te lang in opslag
Jos Bos van Agrifirm is het met Post eens dat graan een gemakkelijker gewas is dan aardappelen en uien. Maar volgens hem geeft graan ook problemen als het te lang in opslag ligt. Graantelers hebben geen behoefte aan een volle voorraadschuur, als de nieuwe oogst begint. Dan ontstaan er opslagproblemen. Bos benadrukt de beweeglijkheid van de graanmarkt. 'Als het voorjaar nat begint, stijgt de dagprijs. Bij mooi weer laat de prijs een neergaande beweging zien.'
Gevolgen moeilijk in te schatten
Wat het effect van de areaalafname in Europa is en wat de verwachte lagere opbrengsten wereldwijd met de prijs doen, is moeilijk in te schatten, vindt de woordvoerder van het Productschap Akkerbouw. 'Uit de oogstramingcijfers van de Europese Commissie blijkt dat het graanareaal in Europa met 800.000 hectare is afgenomen. In landen als Spanje, Italië en Portugal zijn de financiële middelen beperkt. Ik verwacht dat de verzorging van het gewas geminimaliseerd wordt en dat dit later in de opbrengst en kwaliteit tot uitdrukking komt.'
Ook Blonk vindt het moeilijk om nu al in te schatten hoe de markt zich in het nieuwe seizoen beweegt. 'Vorig jaar was de oogst geweldig! Dat is dit jaar mogelijk anders. In Argentinië en de Verenigde Staten valt de opbrengst ongeveer 25 procent lager uit. Als op een aantal continenten de opbrengst met 20 procent daalt, is dat heel veel.'
Tekst: Kitty Hovenkamp
Beeld: Ellen Meinen