Na spitten hogere opbrengst suikerbieten

Op zijn akkerbouwbedrijf verbouwt Erik Emmens 60 hectare fabrieksaardappelen, 12 hectare bieten, 20 hectare graan en heeft hij 3 hectare faunaland.
Voor zijn werkzaamheden werkt hij veel samen met collega-akkerbouwers. Die samenwerking bestaat uit de oogst van aardappelen, granen en suikerbieten. Voor het uitrijden van mest en het zaaien van de bieten doet Erik een beroep op de loonwerker. De rest van de werkzaamheden verricht hij samen met zijn vader.
Het bedrijf teelt voornamelijk op zandgrond en vanwege het grote areaal aardappelen ruilt Emmens voor de vruchtwisseling veel grond met veehouders. Hiervoor heeft hij zijn machinepark enigszins aangepast. 'Vooral voor het graslandscheuren heb ik nog een ploeg nodig', legt hij uit.

Omschakeling

'In het verleden ploegden we al het land, maar daar zijn we twee jaar geleden mee gestopt', vervolgt Emmens zijn verhaal. 'Toen hebben we een Imants type 37 spitmachine van 3 meter breed aangeschaft. Ik liep al een tijdje met het idee rond en had bij een aantal klanten waar ik als DLV-adviseur kom wat ervaringen verzameld. Het is een hele investering van ruim 20.000 euro, vooral als je ploeg nog goed is. We hebben de Imants- spitmachine uiteindelijk gekocht met het oog op arbeidsbesparing en opbrengstverhoging. Ik heb nu een hogere capaciteit, kan meer hectares doen en ben veel sneller klaar in het voorjaar. Daarbij bespaar ik ongeveer 25 procent op brandstof. De ploeg zal altijd een onderdeel van de bedrijfsvoering blijven, vooral ook omdat ik graag mag ploegen. Ploegen hoort er van oudsher nou eenmaal bij', aldus Erik.

Goede ervaringen

De investering in de spitmachine is Emmens 100 procent meegevallen. 'De grondbewerking doen we nu zo kort mogelijk voor het zaaien en poten. Dat is met een spitmachine makkelijker te realiseren dan met ploegen. Je houdt meer verse grond en de vochthuishouding is goed. Alles blijft mooi vlak en de verdeling van de mineralen in de grond blijft goed. Hierdoor houd je de bodemvruchtbaarheid ook beter in stand. Ik heb de afgelopen twee jaar goede ervaringen met de spitmachine gehad, maar iedereen moet voor zichzelf bekijken wat het beste op zijn bedrijf past en hoe de grondsoort is. Vroeger had je vaak twee bewerkingen en ging je er na het ploegen nog een keer met een cultivator overheen. Tegenwoordig willen de grote bedrijven meer met een minimale grondbewerking. Met spitten bereik je dat effect in één keer. Bovendien pakt ook de arbeidsplanning goed uit.'

In één werkgang

Emmens behaalt met zijn spitmachine een capaciteit van een hectare per uur. Hierbij kan hij met spitten mooi voorblijven op het poten. Bij de bieten maakt hij het land klaar om de dag daarna te zaaien. De Deutz-Fahr M600 van 130 pk die voor de Imants staat, heeft met een werksnelheid van 4,5 kilometer per uur en een werkdiepte van maximaal 25 centimeter geen enkele moeite. Afhankelijk van de kosten overweegt de Drentse akkerbouwer om eventueel nog een zaaimachine op de spitmachine te bouwen. Dan kan hij alles in één werkgang doen en bespaart hij nog extra aan tijd en brandstof.

Spitten en ploegen

Ongeveer tweederde van zijn areaal bewerkt Emmens met zijn spitmachine. De rest ploegt hij met zijn vierschaar Kverneland, omdat dat grasland betreft of gronden die qua structuur wat minder goed zijn. 'Vooral percelen met veel massa leveren met spitten toch wat problemen op', legt Emmens uit. 'Wanneer ik dan aardappelen ga poten, gaat het mis in de pootmachine. Daarnaast willen we in het voorjaar voor het spitten het land nog wel eens lostrekken met een triltandcultivator om eventueel onkruid onder te werken en te zorgen dat het land los en vlak is. Het is gewoon belangrijk in het voorjaar extra aandacht aan de grond te schenken. Bij het gebruik van een spitmachine moet je vooral niet te hard rijden.'

Meten is weten

In zijn werk voor DLV Plant houdt Emmens zich onder andere bezig met innovatieve ontwikkelingen in de landbouw: nieuwe meststoffen, GPS en sensortechnologie. Om de voordelen van het gebruik van de spitmachine op zijn bedrijf met cijfers in kaart te brengen, startte Erik samen met zijn DLV-collega Hessel Doornbos het afgelopen jaar een proefproject. Met sensoren die zij bij de aardappelen in de grond plaatsten, werd het bodemvocht gemeten. Deze sensoren meten om de 10 centimeter diepte in de grond de geleidbaarheid van het vocht. Een draadloze verbinding zorgt ervoor dat de waardes op het beeldscherm van de computer zijn af te lezen.

Vocht vasthouden

'We hebben als proef verschillende grondbewerkingsmethodes toegepast', aldus Emmens. 'We hebben de Imants-spitmachine met een vleugelschaar-cultivator vergeleken. We wilden vooral bekijken wat de verschillende bewerkingen doen met de vochthuishouding van de bodem. Het viel op dat deze spitmachine meer vocht in de bodem vasthield.
Ook hebben we de dichtheid van de grond gemeten, waarbij naar voren kwam dat de spitmachine de grond mooier en gelijkmatiger had aangedrukt dan de vleugelschaar-cultivator. Wel zat er achter de cultivator geen goede rol. Bij onze metingen is bevestigd dat goed aandrukken ervoor zorgt dat de grond het vocht beter vasthoudt.'

Mooiere stand van het gewas

Erik vervolgt: 'Ook bij bieten zie ik na het spitten naast een hogere opbrengst van begin af aan ook een mooiere stand van het gewas. Je zit dan ook met onkruidbestrijding veel gemakkelijker. Dat komt omdat bij het spitten mineralen en vocht mooi bovenin de grond blijven zitten. In vergelijking met ploegen mis je eindvoren waardoor je van kant tot kant bieten kunt zaaien.'
DLV-collega Doornbos licht toe: 'De vleugelschaar-cultivator die we gebruikten, werkte hierbij net zo diep als de spitmachine. Voor die cultivator en opgebouwde zaaimachine met een werkbreedte van 6 meter stond een Case-IH Magnum van 300 pk.'

Nieuw project

Aan de proef in het kader van een sensorproject in samenwerking met de provincie Drenthe deden het afgelopen jaar vijf bedrijven mee. 'Omdat het om verschillende percelen met verschillende bewerkingen ging en alleen bij aardappelen, kun je nog geen conclusies trekken', stelt Hessel Doornbos. 'Voor een meetbare uitkomst moet je op één perceel proeven aanleggen met verschillende manieren van grondbewerking.
Dit jaar willen we verschillende grondbewerkingsmethodes, waaronder uiteraard spitten, met elkaar vergelijken in een proef. We gaan op een perceel zes of zeven proeven aanleggen waarschijnlijk in maïs. Hierbij willen we de opbrengst bepalen en met behulp van sensortechnologie vocht en bodemverdichting meten. Het doel is om de verschillende manieren van grondbewerking te vergelijken en met harde cijfers te onderbouwen.'