Ontwikkelingen in mechanische onkruidbestrijding
Eggen
Eggen voor onkruidbestrijding is nog steeds een goede methode om klein onkruid in heel veel gewassen te bestrijden. Op tijd beginnen en afhankelijk van grond en gewas een goede afstelling kiezen is erg belangrijk.
Een interssante ontwikkeling is de aangedreven eg van ATH (foto 1). Deze eg is wel wat duurder dan de meeste verentandeggen, maar heeft het grote voordeel dat deze veel meer gewasresten kan verwerken zonder vol te lopen, doordat de tanden aangedreven zijn. Vooral bij minimale grondbewerking in bijvoorbeeld maïs bleek deze eg goed te blijven werken, daar waar de normale verentandeg al na een aantal meters vol zat met gewasresten.
Schoffels
Voor de onkruidbestrijding tussen de gewasrijen zijn vele mogelijkheden beschikbaar. Er zijn diverse schoffels en andere apparaten om het onkruid daar goed de baas te blijven.
Wel blijft het ook hier de kunst (vakmanschap) om dit op een goed manier te doen: zo ondiep mogelijk en nooit dieper dan de eerste keer. Nieuwe kieming van onkruid moet voorkomen worden. Begin ook op tijd, voodat het gewas te groot is, om de kans op te veel beschadiging van de wortels te voorkomen. Kies het liefst zo breed mogelijke schoffels; elke centimeter dichter bij de gewasrij betekent daarna minder wiedwerk.
Ook het onkruidbestrijdingseffect van apparatuur die het onkruid in de rij kan bestrijden wordt hierdoor beter.
Voor de toekomst is er nog steeds een uitdaging om een lichte en tegelijk robuuste schoffelmachine te bouwen. De schoffel van Dijk Innovatie (foto 2) is een voorbeeld van hoe het kan. En hoewel de schoffel nog niet helemaal uitontwikkeld is zien de eerste resultaten er goed uit.
Torsie- en vingerwieders
Vooral het onkruid in de gewasrij is een belangrijk onderdeel van het totale onkruidprobleem. Intra-rijwieders als vinger- en torsiewieders kunnen voor veel gewassen een goede manier zijn om het grootste deel van het onkruid in de gewasrij te bestrijden.
De torsiewieder werkt met twee verentanden aan beide kanten van de gewasrij. Door een goede afstelling van de tanden wordt klein onkruid ontworteld. Als het gewas stevig genoeg is, kunnen de tanden zelfs overlappend afgesteld worden. Door de weerstand van de grond en het gewas zullen de tanden voldoende wijken, vooral bij de gewasplant. In de praktijk worden ze regelmatig ingezet. Het is nog steeds de goedkoopste oplossing om onkruid in de gewasrij mechanisch aan te pakken.
Er zijn twee veerdikten van 7 en 9 mm dik beschikbaar. Afhankelijk van de grondsoort en het gewas kan hieruit gekozen worden. Meestal zal die van 9 mm het beste voldoen omdat deze het onkruid net iets beter los maakt.
De vingerwieder bestaat uit een wiel met daaraan verende vingers. Ze zijn er in verschillende diameters, van ca. 25 cm voor een nauwe rijenafstand tot 100 cm voor gebruik in de boomteelt. De meeste vingerwieders zijn nu van kunststof en in verschillende hardheden. De zachte vingerwieders, voor kwetsbare gewassen en voor lichtere grond en de wat hardere voor zwaardere grond en voor steviger gewassen. De hardheid is sterk bepalend voor het resultaat. De vingerwieders zijn in veel gewassen in te zetten. Zelfs in winterwortelen op de top van de rug. Het effect is vaak beter en de gewasschade minder dan men verwacht.
Een nadeel van zowel de torsiewieder als de vingerwieder is dat het gewas nog steeds geraakt wordt. In de praktijk valt de schade hiervan echter mee. Ook de kans op een groter risico voor verspreiding van ziekten is nooit aangetoond.
Geavanceerde intra-rijwieders
Voor situaties waar gewasschade wel van belang is, is er een aantal nieuwe intrarijwieders ontwikkeld die door middel van sensing, dus plantplaatsbepaling, met één of twee schoffels per gewasrij het onkruid in de gewasrij bestrijden.
De op dit moment beschikbare machines zijn:
- De Radis (Frankrijk). Deze machine (foto 3) werkt met lichtsensoren die de plantplaats bepalen (planten moeten hoger zijn dan het onkruid) en daarna wordt een schoffel d.m.v. pneumatiek in en uit de gewasrij gestuurd. De originele machine is door PPO-AGV op een aantal cruciale punten aangepast (foto 4). De sensoren zijn hetzelfde gebleven, maar de luchtkleppen zijn zo dicht mogelijk bij de cilinders geplaatst om het samendrukken van lucht zoveel mogelijk te ondervangen. Daarnaast zijn de plunjercilinders vervangen door spiercilinders; deze zijn sneller en minstens zo betrouwbaar. De capaciteit van de machine gaat door deze ingrepen omhoog. Verder worden er per gewasrij twee schoffels ingezet, waardoorde oppervlakte onbewerkte grond rond de gewasplant kleiner wordt en de capaciteit nog verder stijgt.
- De Robocrop (Engeland). Deze machine (foto 5 en 6) werkt met een camera per drie à vier rijen en deze camera kan de plantplaats bepalen. De onkruidbestrijding in de rij gaat met een schoffelschijf. Deze heeft een uitsparing die met hydrauliek om de gewasplant gestuurd wordt. In geplante gewassen werkt de machine gezien de eerste ervaringen (de meeste in het buitenland) goed. In Nederland is een machine verkocht die ingezet is in Noord-Nederland in suikerbieten. Een gewas waar de machine niet direct voor ontwikkeld is, maar met een aantal aanpassingen voldoet de machine redelijk. De capaciteit mocht volgens de gebruiker wat hoger zijn.
- De Robovator (Denemarken). De plantplaats wordt ook hier bepaald met een camera, één camera per gewasrij in dit geval (foto 7). Per camera heeft deze machine een lamp. Dit is gedaan om geen problemen te hebben met neveneffecten van schaduw e.d. Tevens kan de machine hierdoor dag en nacht wieden. Het onkruid in de rij wordt tussen de planten bestreden met twee schoffels per gewasrij. Deze worden hydraulisch aangedreven. De eerste machines zijn in 2010 verkocht en zullen in 2011 in de praktijk zich waar moeten maken.
- De intrarijwieder van Steketee (Nederland). Deze machine (foto 8) is samen met Wageningen University & Research Centre ontwikkeld. De machine werkt ook met één camera voor drie rijen en met ondersteuning van licht. De camera's en lampen zijn in een kap gemonteerd. In 2011 zal de machine verder ontwikkeld en uitgetest worden. Het onkruid wordt hier in de rij ook aangepakt door twee schoffels en deze worden pneumatisch in en uit de gewasrij gestuurd.