Afdekken van lading is een serieuze zaak

Akkerbouwers zijn druk in de weer met allerhande voorjaarswerkzaamheden op het land. Dat betekent veel landbouwverkeer. Voor de politie is dit aanleiding om meer te controleren. Volgens eigen zeggen niet om de boer dwars te zitten, maar om de verkeersveiligheid te vergroten. Voor afvallende lading wordt steeds vaker een proces-verbaal opgemaakt. Om dit te voorkomen kan de kieper worden voorzien van een afdeksysteem.

Steeds strenger toezicht

Jaarlijks gebeuren er ongevallen als gevolg van afgevallen lading. De exacte eisen aan het afdekken van een landbouwvoertuig en zijn lading zijn onbekend en staan voortdurend ter discussie. De wet laat ruimte tot eigen interpretatie en gebruikt kreten als 'deugdelijk afdekken'. Duidelijk is dat het toezicht op het afdekken van landbouwlading steeds strenger wordt. Volgens een woordvoerder van de politie is het ook belangrijk hoe de 'gevarensetting' is. Er bestaat verschil tussen het verliezen van lading op een boerenlandweg of op een druk verkeerskruispunt.

Meeste zandkiepers hebben dakluiken

Voordat er sprake was van het afdekken van de landbouwkieper is het afdekken van lading bij zandkiepers en vrachtauto's min of meer verplicht gesteld. Volgens fabrikant Jan Veenhuis en Joskin wordt op dit moment 80 tot 90 procent van de in Nederland verkochte zandkiepers voor gebruik achter de trekker voorzien van dakluiken.
De noodzaak voor een afdeksysteem wordt bepaald door de te vervoeren lading. Aardappelen en bieten zullen niet snel van de wagen vallen als die normaal is geladen. Hierbij houden sommige politiekorpsen 20 tot 30 centimeter onder de rand van de klipper als maat aan.

Vliesjes van uien probleem

Bij het vervoeren van uien kunnen de vliesjes voor problemen zorgen. Die waaien tijdens het transport van de kieper. Strikt gezien is dat afvallende lading. Een bekeuring voor afvallende lading is 240 euro. Per regio zijn er forse verschillend in de handhaving. Zo worden op dit moment de meeste afdeksystemen geleverd in het Noorden, want daar wordt steeds strenger gecontroleerd. Ook in het oosten en zuiden van Nederland neemt de aandacht toe en zijn de eerste systemen verkocht, blijkt uit reacties van leveranciers.

Systemen van kieperbouwers

Een kieper is eenvoudig af te dekken met een zeil. De kieper-fabrikanten kunnen een dergelijk zeil leveren. Het kost veel tijd om elke keer het zeil aan te brengen en te verwijderen. Zeker wanneer de lading over een relatief korte afstand wordt vervoerd. Hiervoor hebben fabrikanten van landbouwkiepers systemen bedacht waarmee de kieper van boven kan worden afgesloten.
Fabrikant Jan Veenhuis uit Raalte levert hydraulische dakluiken op landbouwkiepers. De dakluiken zijn te bedienen door een dubbelwerkend ventiel van de trekker en klappen naar links en rechts weg. Bij geopende dakluiken hangen de panelen dubbelgevouwen naast de bak van de kieper.
Het opvouwen en omklappen wordt gestuurd door het mechanisme dat voor op de bak van de kieper is gemonteerd (zie foto). Een optioneel veiligheidsventiel zorgt ervoor dat de achterklep niet kan worden geopend wanneer de dakluiken in de weg zitten. Deze extra veiligheid voorkomt beschadiging.
Fabrikant Joskin kan naast een los dekzijl een eenvoudig en een duurder systeem leveren. Bij het eenvoudige systeem zit het afdekzeil op een rol en kan handmatig over de bak worden gerold. Het werkt sneller dan een los zeil, maar moet nog wel met de hand worden bediend. Het duurdere systeem komt van Cramaro.

Universele systemen

Er is in korte tijd een aantal aanbieders van universele lading-afdeksystemen op de markt gekomen. De meeste systemen hebben veel overeenkomsten en worden door verschillende partijen uit Amerika of Canada geïmporteerd. Het dekkleed wordt voor of achter op de kieper opgerold op een rol die wordt aangedreven door een elektromotor. Meestal wordt de rol achter op de klep gemonteerd omdat een rol voorop niet altijd goed is te bevestigen en het zicht belemmert.
Het dekkleed wordt over de kieper geleid door twee armen. De armen zijn aan beide zijden halverwege aan de bak van de kieper scharnierend gemonteerd (zie foto's). De armen staan onder spanning door een rotatieveer. Hierdoor blijft het dekkleed strak staan en rolt zich elke keer netjes op. Wanneer de kieper helemaal wordt afgedekt, vallen de armen in steunen. De stroomkabel voor de elektromotor wordt via de bak teruggevoerd naar het scharnierpunt van de bak. Via het chassis wordt hij naar voren geleid, naar de cabine van de trekker. De armen zorgen ervoor dat tijdens het afdekken van de lading het zeil over een eventuele kop op de wagen wordt getild.
Het openen of sluiten van een afdeksysteem kost tussen de 17 en 30 seconden, afhankelijk van het merk, systeem en de lengte van de bak. De zeilen zijn van verschillend materiaal gemaakt. Zo past het Quick-cover systeem van mechanisatiebedrijf J.W. Hoff een doek toe dat wordt verstevigd met vier trekbanden. Die nemen de kracht op zodat het doek minder snel zal scheuren. Voor transporten die droog moeten blijven, is er waterdicht vinyl leverbaar. Sinds kort is er bij deze leverancier een lichter uit aluminium vervaardigd afdeksysteem beschikbaar.

Extra knik

VBK Covering levert een afdeksysteem met armen die zijn voorzien van een extra knik. Deze extra knik is ontwikkeld zodat de achterklep gewoon kan worden geopend zonder dat er eerst een extra handeling met het afdeksysteem hoeft te gebeuren. De draaicirkel bij het openen van de achterklep verschilt met de draaicirkel van de armen die het dekzijl geleiden. Als er met een afdeksysteem met een starre arm wordt gewerkt, moeten eerst de beide armen van het systeem een stukje worden opgetild voordat de achterklep kan worden geopend. Ook voor het opkiepen moet dit eerst gebeuren. Als je dit vergeet, druk je de beide armen van het afdeksysteem kapot. De extra knik in de beide armen vangt het verschil in de draaicirkels op. Dit probleem doet zich alleen voor wanneer de rol op de achterklep is gemonteerd.
Met een systeem met rechte armen kan het verschil in draaicirkels volgens mechanisatiebedrijf J.W. Hoff opgevangen worden door het systeem zo op te bouwen zodat de rol niet helemaal opgerold wordt bij volledig openen van het afdeksysteem.

Cramaro-systeem

Het Cramaro-systeem dat mechanisatiebedrijf Reyneveld levert, werkt volgens een ander principe. Hierbij wordt een zeil van voren naar achteren over de kieper getrokken. Het zeil wordt in een reling links en rechts van de bak geleid. Het zeil vouwt zich op en wordt op verschillende punten ondersteund door de reling.
Cramaro is een Italiaanse fabrikant die bekend is van afdeksystemen voor de transportwereld. In vergelijking met de andere systemen heeft dit systeem het voordeel dat de lading naadloos wordt afgedekt. De lading die wordt vervoerd, kan dus niet nat regenen. Een nadeel is dat met een minder grote kop op de wagen kan worden gewerkt dan de andere systemen. Het Cramaro-systeem geeft een grote zekerheid dat er geen lading van de wagen waait. Naast dit systeem heeft Cramaro ook een systeem met armen en afdekdoek op rol in het programma.

Het wetboek

In Artikel 5.18.6 van het wetboek staat het volgende over lading afdekken:

1. De lading of delen daarvan moeten zodanig zijn gezekerd dat deze onder normale verkeerssituaties, waaronder begrepen volle remmingen, plotselinge uitwijkmanoeuvres en slecht wegdek, niet van het voertuig kunnen vallen.
2. Losse lading ten aanzien waarvan het gevaar bestaat dat deze of delen daarvan tijdens het rijden van het voertuig vallen, moet deugdelijk zijn afgedekt.