Jaar van de waarheid voor teelt oregano
Helaas gooiden natte perioden rond de oogst in 2007 en 2008 roet in het eten. De olieopbrengst halveerde, door tegenvallende gehaltes. 'Voor sommige telers was dit reden om met de teelt te stoppen', zegt Jan Kamp, een van de projectleiders vanuit PPO. 'Zij hebben het merendeel ondergeploegd, maar stappen misschien weer in als het economisch perspectief verbetert. We verwachten veel van nieuwe variëteiten. Dit jaar gaan we met 5 hectare verder.'
Afnemers gezocht
Een andere domper is dat de afzet onzeker is geworden. Ropapharm doet geen zaken meer met de projectgroep. Het bedrijf is patenthouder voor het gebruik van oregano-olie als vervanger van antibioticum in diervoeders. Het bedrijf was de aanstichter van de teelt in Nederland, maar is uitgeweken naar Turkije na een meningsverschil met PPO. Willen Nederlandse telers met de teelt van oregano verder, dan zullen zij dus op zoek moeten naar andere afnemers. Naast de veevoedersector kan dat ook de voedingsmiddelenindustrie zijn, vanwege de antimicrobiële werking van de oregano-olie.
Verder zijn er mogelijkheden om na destillatie uit het restproduct nog waardevolle stoffen te winnen. De resten zijn rijk aan fenolen en antioxydanten; een mogelijk alternatief voor nitriet, dat de kleur van vlees en vleeswaren langer goed houdt.
Vorst
De teelt van de oregano heeft tot dusver weinig problemen opgeleverd. Het gewas is weinig gevoelig voor ziekten en is op de relatief schone Flevolandse klei redelijk onkruidvrij te houden. Dat vraagt wel de nodige inspanning, want chemische middelen zijn volgens Kamp beperkt voorhanden.
Om het een voorsprong te geven, wordt het gewas geplant in plaats van gezaaid. De oogst vindt plaats vanaf het tweede jaar. Het gewas kan vier jaar in productie blijven. De planten op de laatste 5 hectare hebben de zware vorst van afgelopen winter goed doorstaan.
De oogst gaat zoals de pepermuntoogst in Amerika. Het gewas wordt in het zwad gemaaid en in containers gehakseld. De containers worden rechtstreeks aan stoomapparatuur gekoppeld, zodat de destillatie in de containers zelf plaatsvindt. De kostbare olie en het restwater worden opgevangen.
Veredeling
Het enige teeltkundige probleem is dus nog de oogstzekerheid. Onderzoeker Hans van der Mheen van PPO heeft de afgelopen jaren gezocht naar betere selecties. In de eerste proeven was oregano nog een zeer heterogeen gewas, gezien de mix van bloemkleuren en verschillende bloeitijdstippen. Inmiddels heeft Van der Mheen een aantal witbloeiende variëteiten met een relatief hoge olieopbrengst geselecteerd.
PPO oogst dit jaar tweemaal, in juni en oktober, in plaats van eenmalig in de zomer. Doel is om de steeds nattere zomers te ontwijken en de opbrengst te verhogen. Valt de olieopbrengst dit jaar weer tegen, dan is de teelt van het pizzakruid op onze breedtegraad misschien toch niet zo'n goed idee.
Destillatieapparatuur
De destillatieapparatuur van het oreganoproject staat het grootste deel van het jaar stil. Om te kijken of die capaciteit beter benut kan worden, heeft PPO afgelopen jaar proeven uitgevoerd met vier andere gewassen die waardevolle etherische oliën produceren: tijm, bonekruid, karwij en Tagetes.
De olieopbrengst van bonekruid was aardig, en leverde ongeveer 2.500 euro per hectare op. Na aftrek van de teelt- en verwerkingskosten resteerde een saldo van een paar honderd euro per hectare.
De andere gewassen scoorden lager. De voor de olie gebruikte Tagetes-soort bleek onder Nederlandse omstandigheden niet tot bloei te komen, waardoor de olieopbrengst tegenviel. De variant bestrijdt het aardappelcystenaaltje bovendien niet. De onderzoekers zien perspectief voor de teelt van de drie andere gewassen mits afnemers ook de waardevolle restproducten kunnen benutten. Het gebruik hiervan voor vergisting of als groencompost bleek mogelijk, maar levert te weinig geld op.
