Qu.a.l.ity als Europese voorwaarde voor koolstof vastleggen in de bodem

Tijdens de workshop Carbon Farming op de Kennisdag Bodem en Klimaat gaven Carin Rougoor van adviesbureau CLM en Waas Thissen van het Louis Bolk Instituut uitleg over koolstofopslag in landbouwbodems. Het blijkt daarbij vooral van belang dat er duidelijkheid is voor boer en beloner over hoe het werkt, wanneer het telt en hoeveel het is.

Qu.a.l.ity staat voor hoeveelheid (Quantity), extra geproduceerd (additional), lange termijn (Long term) en op duurzame wijze (sustaiability). Uit de onderstreepte stukjes van de termen in het Engels ontstaat de term Qu.a.l.ity.

Qu

Beginnend bij het kwantificeren van de koolstofgroei in de bodem, blijkt al snel hoe moeilijk dat is. Modellen hebben hun onzekerheid, evenals metingen en de koolstoftoename in de bodem bij klimaatvriendelijk boeren verloopt langzaam. Alleen de meetfout is al zo groot dat dit jaren onzekerheid oplevert. Daarom zal de beloning van agrarische koolstofopslag in de bodem deels uit beloning van actie komen en deels uit meting van resultaten na veel jaren.

A

De koolstof die in de bodem groeit moet wel bovenop de normale koolstofopslag komen. Het moet uit extra inspanningen komen. Die inspanningen kunnen een beloning krijgen uit publiek geld (overheid), uit de keten (de afnemer betaalt extra) of uit de vrijwillige koolstofcertificatenhandel. Misschien wil een bank in het kader van duurzaamheid de rente op een lening lager stellen of wil een bedrijf compensatie kopen bij de landbouw. Hier is het risico op ongewenste dubbeling van profijt mogelijk, want de landbouw kan verkochte certificaten niet meer gebruiken om zichzelf groener te maken. Veel agrarische ketens geven aan dat ze daarom zelf liever de koolstofresultaten binnen hun productieketens behouden.

L

Kort de koolstof opbouwen en vervolgens weer vrij laten komen past niet bij de Europese voorwaarden. Rougoor: „We willen langcyclische koolstof stimuleren, koolstof die voor veel jaren opgeslagen blijft.” Waas Thissen: „Bij de ZLTO deden ze ervaring op met koolstofopslag door een groep van vijftig boeren. Ze leggen een halve tot een hele ton extra koolstof vast voor 100 euro per ton CO₂. Bij hun gaat de voorkeur uit naar gebruik in eigen ketens. Ze worden deels beloont voor de inspanningen deels voor de resultaten.”

Ity

Duurzaamheid voor de eigen ketens is de voorkeur bij deze boeren. Thissen: „Je hoort ook scepsis in de groep. Ze vragen zich af of dit een structurele oplossing voor het klimaatprobleem is, of dat het een aflaat is voor degene die het koopt.”

Een andere manier om meer koolstof op te slaan is het vastleggen in duurzame bouwmaterialen en andere producten. Dan kunnen bijvoorbeeld hout of vezels uit vlas en hennep of stro voor beton uit olifantsgras uitstoot in de bouw verlagen en langdurig koolstof in gebouwen vastleggen. Nu komen de koolstofbaten daaruit de bouwsector ten goede. Boeren zouden graag daar ook een deel van verzilveren als groene voetafdruk voor de eigen sector.