Christianne van der Wal: ruimte doelen te halen is er, maar doelen zijn niet onderhandelbaar

Volgens de minister zijn boeren zich zeer bewust van de noodzaak om een gezonde bodem te hebben. Boeren zien de natuur als voorwaardelijk voor hun voortbestaan, aldus Van der Wal. De minister onderschreef in haar toespraak het belang van regionale aanpak. „Ik zie in de praktijk mensen die het waar maken.”

Het voortdurend maar ‘meer in de bodem stoppen’ om maximale producties te halen – hoe goed we daarin ook geworden zijn - loopt volgens Van der Wal spaak. „Het is een voorbeeld van de grenzen opzoeken. Het is nu tijd om onszelf opnieuw uit te vinden. De bodem zit vol met natuurlijke oplossingen, die klaar liggen om ons de weg te wijzen naar duurzaamheid.”

Aanpassen

Van der Wal denkt dat de mens zich meer aan de bodem zal moeten aanpassen. Omdat er zoveel dingen samenkomen in de bodem, zal een holistische benadering nodig zijn. De minister noemt dat niet langer een zweverige aanpak, maar ze omschrijft dat als slim. „Van makers worden we nu bewakers.”

Rechtelijke uitspraken dwingen de Nederlandse landbouw om zich aan te passen. Daar komt de samenleving niet onderuit, stelt ze in haar verhaal. De doelen zijn hard, zegt ze, maar de manier waarop ze bereikt worden is wel bespreekbaar.

Grote drukfactoren zijn de stikstofdepositie en de verdroging van de natuur. Natuur en boeren zijn niet langer apart van elkaar te zien. „We moeten stoppen met natuur óf boeren. Als we het slim doen, doen we het natuurinclusief. Zonder boeren gaan we nooit al die natuur beheren.”

Regionaal

Voorbeelden van regionale initiatieven komen tijdens de Nationale Bodemtop 2024 voorbij. Melkveehouder Gjalt Mulder vertelt over een niet-academische, agrarische denktank in het noorden van het land. Volgens hem was er veel animo om hierin mee te doen onder de mensen die hij ervoor vroeg. „Mensen die meedoen nemen risico’s en zoeken grenzen op. Als een groep elkaar kan overtuigen van het nut en de noodzaak, dan gebeurt er wat. Als het ontstaat uit ‘mogen’ en niet uit ‘moeten’, werkt het het beste.”

Zomaar een vierkant op de kaart tekenen en daar samen werken aan bodemverduurzaming werkt niet, stelt Mulder. „Het kan alleen als een gebied een gezamenlijk belang heeft.” Gerdien Kleijer van de gemeente Ede pleit voor aandacht voor het vakmanschap van de boeren en voor beloning van hun inzet daarbij. „Je moet dat vakmanschap stimuleren, niet frustreren.”