Friese boeren mogen rooien

Dat is de uitkomst van een informatiebijeenkomst woensdagavond in Sint Annaparochie, waarbij circa 125 door wateroverlast getroffen pootgoedtelers aanwezig waren. Volgens Upt Hiddema van LTO-Noord sectie akkerbouw gingen de aanwezigen sceptisch naar binnen, maar steeg de waardering voor het verhaal van NVWA-man Frans Janssen naarmate de uitleg vorderde: ‘Hij heeft ons doordrongen van de ernstige risico’s van bruinrot. Aardappels die in contact zijn geweest met oppervlaktewater kunnen er ogenschijnlijk goed uitzien. Maar uit praktijkvoorbeelden bleek dat er achteraf soms toch nog bruinrot wordt teruggevonden in de consumptieaardappelen die vanuit dit pootgoed worden geteeld. Dat zou een catastrofe zijn voor onze exportpositie.’

Bureaucratie omzeild

NVWA en NAK streven volgens Hiddema naar een ‘werkbare situatie’. ’Er wordt een beroep gedaan op de eerlijkheid van de telers. Als de keurmeester het idee krijgt dat er is gesjoemeld met piketpaaltjes of formulieren, duurt het langer voordat het perceel wordt vrijgegeven. Daar heeft niemand baat bij. De zaal reageerde juist positief dat de bureaucratie nu wordt omzeild.’

Vanuit de NAK en de NVWA wordt extra mankracht ingezet, zo hebben ze beloofd. Het vrijgeven van de oogst zal perceelsgewijs gaan. ‘De komende dagen kan iedereen die dat wil, gewoon weer aan de gang.’

Geen rijverbod

Overigens werd er woensdagmiddag al druk gerooid op sommige plaatsen. Haastige telers kregen na overleg met de NAK een vrijbrief om de niet-ondergelopen stukken vast te rooien. Voor de zekerheid moeten de telers de natte stroken afzetten inclusief een veiligheidszone van vijf meter. Een goede zaak, meent Hiddema die zelf buiten het afgekaderde gebied in Holwerd ook de machines op het land had. ‘Want met dit prachtige weer vreet het aan je als je niet los kunt. Zeker met de natte herfst van vorig jaar in het achterhoofd.’

Om bij de goede stukken te komen, mag de aardappelrooier ook in het getroffen gebied over het ondergelopen land rijden. ‘Verspreiding van de besmetting schijnt dan nihil te zijn. Zolang je het rooimes maar omhoog hebt staan, is er niets aan de hand.’ Dat is een hele opluchting voor de telers die soms alleen via de natte plaatsen bij de hogere ruggen kunnen komen.

Waakzaam blijven

De telers moeten wel extra waakzaam zijn op rot in de opslag. ‘Als je natte aardappelen rooit, vooral in de lichtere kleisoorten, kan rot twee weken later alsnog toeslaan in de kisten.’

De NVWA eist dat alle getroffen telers voor 10 september hun situatie inhoudelijk hebben aangemeld. In Groningen is het onderzoek nog niet afgerond. Duidelijk is wel dat daar het getroffen gebied veel kleiner is dan in Noordwest-Friesland.