‘Kennis agrarische ondernemers bundelen is krachtig’

Hendrik Heinhuis en Adrie Vermeulen waren in 2002 mede-initiatiefnemers van Stichting Veldleeuwerik. Daar ontdekten ze de kracht van kennisdeling. „We zagen ondernemers dingen doen die ze alleen nooit hadden gedaan”, herinnert Vermeulen zich.

Stichting Veldleeuwerik (2002-2020) was een kennisplatform ter bevordering van duurzaamheid in de akkerbouw. Het bood een netwerk van ruim 400 intrinsiek gemotiveerde telers, die zelf duurzaamheidsplannen ontwikkelden voor hun eigen bedrijf. Zo rond 2016 zagen Vermeulen en Heinhuis in dat kennisdeling onder agrarische ondernemers veel breder kon zijn dan alleen in de Nederlandse landbouwsector. Ze vroegen zich af: wat als innovatieve ondernemers uit alle sectoren en uit verschillende landen bijeen zouden komen: niet fysiek, maar online? Uit deze gedachte is Vagabond Growers ontstaan.

Meer kansen dan bedreigingen

Heinhuis, reeds vele jaren werkzaam in de agrarische sector, heeft altijd oog gehad voor innovaties en veranderingsprocessen in de landbouw. Het sterke coöperatieve hart van Vermeulen uitte zich in verschillende initiatieven, om boeren te verbinden voor betere voorwaarden en resultaten. In Vagabond Growers bundelen ze hun krachten opnieuw: de innovatieve drive van Heinhuis en het coöperatieve hart van Vermeulen.
„Nooit eerder was het zo gemakkelijk om met elkaar in contact te komen”, vertelt Heinhuis. „Op Vagabond Growers kunnen ondernemers elkaar letterlijk en figuurlijk grenzeloos inspireren. Al spreek je elkaars taal niet, met een muisklik wordt de tekst vertaald en begrijp je de ander.”

Het is de kennis en ervaring die de ondernemers zelf hebben opgedaan, door eigen initiatief en eigen ervaring in het bedrijf, die zo waardevol is. Vooral nu, stelt Vermeulen. „Het is een razend boeiende tijd, waarin heel veel gebeurt rondom voedselproductie, landgebruik en dierhouderij. Voedsel staat enorm in de belangstelling: sla de krant maar open. Dit is een kantelpunt in hoe we als mensheid tegen voedsel aan kijken. Daarom denk ik dat er over de hele breedte in voedselproductie mooie kansen liggen, als je bereid bent om mee te veranderen. Natuurlijk zijn er wel veel uitdagingen.”

Toch ziet Vermeulen meer kansen dan bedreigingen. Zijn enthousiasme is aanstekelijk en als Vermeulen verzucht dat hij nu wel weer 25 jaar had willen zijn, glimlacht Heinhuis instemmend. De huidige tijd is spannend, maar ook interessant. Het ondernemerschap van boeren wordt getriggerd. Vermeulen stelt: „Dit is het moment om je open te stellen en af te vragen: hoe gaan we dit nu doen met z’n allen? Juist voor ondernemers die vragen hebben, nieuwsgierig zijn en vooruit willen, is Vagabond Growers opgericht. Wij hebben gezien wat er gebeurt als je ondernemers bij elkaar brengt. Er komen mooie dingen uit.”

Coöperatie zonder winstoogmerk

Vagabond Growers is een coöperatie en heeft dan ook geen winstoogmerk. Het gaat de initiatiefnemers niet om het aantal leden, maar om het met elkaar in verbinding brengen van agrarische ondernemers uit verschillende landen, zodat zij elkaar kunnen versterken. De leden bepalen zelf de invulling van het kennisplatform.
Vagabond Growers gaat van start met een stichtingsbestuur, maar uiteindelijk zitten de leden aan het roer. „Wij willen niet sturen, wij willen faciliteren”, benadrukt Heinhuis wat betreft de ondersteunde rol die hij en Vermeulen innemen.

Zo hebben alleen de leden toegang tot de kennis die op Vagabond Growers wordt uitgewisseld. Ook de gelden van het platform worden uitsluitend ingezet voor de toekomst en de internationale groei van de kenniscoöperatie. „We werken aan een internationaal platform, maar dat gaat niet van vandaag op morgen”, vertelt Heinhuis. „Daarom starten we in Nederland, waar agrarische ondernemers van nature creatief zijn, vrij denken en autonoom ondernemen.”

Klimaatverandering en energieoverschot

Klimaatverandering raakt iedere agrarische ondernemer, ongeacht waar het boerenbedrijf gevestigd is. Ondernemers van over de hele wereld kunnen elkaar hierin bijstaan met kennis. Heinhuis deelt als voorbeeld het verhaal van een Oekraïense boer, die door de blijvende weersverandering al vier keer naar Israël is gereisd, om te leren hoe zij daar met droogte omgaan. „Nu is het niet meer nodig om op een vliegtuig te stappen. Op het platform kun je makkelijk andere ondernemers ontmoeten en ervaringen uitwisselen.”

Door klimaatverandering zijn er ook verschuivingen van gewassen. Gewassen die hier nu nog niet gangbaar zijn, kunnen straks door de verandering van het klimaat ook in Nederland goed geteeld worden. Ervaringen van buitenlandse boeren die deze gewassen al twintig jaar verbouwen, zijn dan interessant.

Brainstormsessies met boeren

Voorafgaand aan de lancering organiseerden Vermeulen en Heinhuis, in samenwerking met Ben van Uhm en Robert Ellenkamp van Agrio, meerdere brainstormsessies met agrarische ondernemers, om erachter te komen of een internationale kenniscoöperatie iets zou toevoegen. Meerdere agrarische ondernemers beaamden dit. Ook droegen ze onderwerpen aan die speelden op hun bedrijf, waar een netwerk van internationale agrarische ondernemers een oplossing voor kan zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om eigen voerwinning, het verwaarden van het zelf geproduceerde energieoverschot en een nieuw stalconcept binnen de varkenshouderij.

Bij de lancering van Vagabond Growers zijn er nog geen actieve onderwerpen, maar staan er wel een aantal onderwerpen klaar voor geïnteresseerde ondernemers. Het is aan de leden om zelf onderwerpen en kennis in te brengen. Vermeulen benadrukt: „De motivatie is sterker als het uit de ondernemers zelf komt. Eigen initiatief brengt veel energie met zich mee.”

Hij voegt eraan toe: „In onze sector zijn we gewend dat veel zaken voorgekookt worden. Hier op Vagabond Growers moedigen we juist het eigen initiatief aan. Ben je bereid energie te steken in kennisoverdracht? Kun je een nieuw gespreksonderwerp op gang brengen? Wanneer dat lukt, gaat er kennis naar jou toe komen en vice versa. De meeste agrarische ondernemers zijn geen concurrenten van elkaar en kunnen zich zo enorm versterken en weerbaarder maken."

Vagabond Growers is 15 februari officieel van start gegaan. Meer informatie over het platform en om je aan te melden staat op www.vagabondgrowers.online.