In droog jaar lijkt reliëf aanbrengen op perceel afspoeling te beperken, in nat jaar niet

CLM Onderzoek en Advies en Delphy bogen zich over de mogelijke maatregelen om afspoeling te beperken en presenteerden dat tijdens de Kennisdag Bodem en Water in Dronten. Volgens CLM-adviseur Hugo Bosland kan afspoeling tot normoverschrijdingen in het oppervlaktewater leiden, maar dat is wel zeer afhankelijk van de grondsoort. In droge jaren constateerden de onderzoekers dat er concentratiepieken na een droge periode in de eerste stevige bui voorkomen, maar in een natter jaar blijft dit ‘first flush’ effect uit.

Grondsoort

Afspoeling verschilt sterk per grondsoort. Bosland geeft een paar voorbeelden en laat daarin zien dat factoren als de zwaarte van de grond en slempgevoeligheid de afspoeling beïnvloeden. Daarom kan de afspoeling meer dan tien keer groter zijn op afspoelingsgevoelige percelen.

In proeven met infiltratiegreppels langs de randen van percelen waren de resultaten wisselend, als het afspoelingsbeperking betrof. In 2022 beperkten de greppels de afspoeling enigszins, maar in 2023 was de afspoeling juist hoger dan bij onbehandelde veldjes. De onderzoekers probeerden een andere techniek met een wafelrol. Water krijgt in de ontstane kuiltjes meer tijd om te infiltreren en zal theoretisch minder snel residuen van het perceel in de sloot brengen. In proefjaar 2022 leidde dit tot maximaal 75 procent minder afspoeling, maar in nat jaar 2023 was er geen verschil met de onbehandelde delen.

Woelpoot

Bij de toepassing van een woelpoot leek de behandeling eerder negatief uit te vallen. In 2022 was er geen verschil en in 2023 was er zelfs meer afspoeling. De onderzoekers hadden met het breken van de grond meer infiltratie verwacht, maar vormden misschien eerder een gemakkelijk kanaal voor snellere afspoeling. Een goede verklaring voor het verhoogde afspoelingscijfer weten ze echter niet, het zijn aannames.

In een vervolgonderzoek willen de onderzoekers kennis uit de afgelopen jaren samenbrengen en combinaties van behandelingen zoeken. Een pilot in Groningen zal de mogelijkheid van drempeltjes tussen de ruggen, daar waar niet gereden wordt, wafelrollen en verschillende voorvruchten onderzoeken. In Drenthe onderzoeken CLM en Delphy de effecten van bufferstroken op afspoeling en in Flevoland gaan ze kijken naar de woelpoot, een dubbele greppel en tussenzaai van haver.

Vragen

Een teler vroeg zich af of niet-kerende grondbewerking de infiltratie kan verbeteren en de afspoeling kan beperken. Iemand anders vroeg zich af of gerst tussen de aardappelen zaaien de aardappelopbrengst lager maakt. Dat blijkt in gedane proeven niet zo te zijn, als gevolg van de temperatuurdaling tussen het gewas.