Column: André Hoogendijk: zwemmen naar de overkant

We zwemmen als sector al meer dan tien jaar zonder bandjes. Er is sinds 2010 geen visie, geen structuurbeleid en geen uitvoeringskracht meer. Vrijheid blijheid, of zo leek het in ieder geval even. Sommige ondernemers kunnen zich goed redden in een wereld waarin het ieder voor zich is. Boeren hebben elkaar echter nodig om te overleven. We halen de overkant alleen als we elkaar goed vasthouden en blijven doorzwemmen.

We zullen nieuwe structuren en instrumenten met elkaar moeten ontwikkelen. Laten we Nederland gaan inrichten als één groot gemengd bedrijf, waarin boeren veel meer samenwerken. Als gevolg van de huidige mestcrisis zullen melkveehouders hun bouwplannen snel willen aanpassen: minder gras, meer klaver en luzerne. Met meer samenwerking kunnen akkerbouwers en melkveehouders er beide sterker uit komen.

De overkant

Aan de overkant bestaat geen landbouwbeleid meer. Er is alleen nog sprake van voedselbeleid - of nog beter: voedselsysteembeleid. Op basis van een Europese voedselvisie zet de Nederlandse overheid in op gezonde consumenten die bewust omgaan met duurzaam voedsel. De Nederlandse landbouw wordt aangemoedigd om in te spelen op de vraag naar voedsel dat gezond is voor mens en milieu.

Structuurbeleid voor de agrarische sector gaat uit van familiebedrijven met voldoende mogelijkheden voor externe instroom.

Structuurbeleid voor de agrarische sector gaat uit van familiebedrijven met voldoende mogelijkheden voor externe instroom. Nieuwe vormen van collectiviteit zorgen voor slimme samenwerking binnen sectoren en in regio’s. In de politiek gaat het vooral over de kansen die de kruisbestuiving tussen landbouw en tech - de twee belangrijkste maaksectoren - biedt door de ontwikkeling van slimme machines en robots.

Achterlaten

We zullen wel een paar zaken moeten achterlaten in het oude land. Mestbeleid en gebruiksnormen zijn achterhaald. Het gaat voortaan alleen nog om bodembeheer en verliesnormen. De veehouderij is niet alleen dierwaardig, maar voortaan ook plantwaardig. De focus op stront is iets van het verleden, voortaan gaat het om het recyclen van nutriënten en om het upcyclen van reststromen.

Het feit dat wij last ervaren van de politiek, betekent dat we zelf een paar haltes hebben gemist.

Wat we ook achter ons moeten laten, is het vele wijzen naar Den Haag en Brussel. De politiek loopt namelijk gemiddeld vijf jaar achter op de maatschappij. Het feit dat wij last ervaren van de politiek, betekent dat we zelf een paar haltes hebben gemist. Landbouw is een vak dat best ingewikkeld is, en daarom kunnen we het ons niet veroorloven om de politiek zich er te veel mee te laten bemoeien. We moeten zelf aan de bak.

Reddingsboei

De laatste kabinetten zijn slaapwandelend het pad ingeslagen van versnelde schaalvergroting, die nu met een koude sanering zal worden gerealiseerd. Zonder visie, zonder structuurbeleid en zonder uitvoeringskracht is de sector in de open zee geworpen. De sector is ondertussen vooral druk met gelijk hebben in plaats van met gelijk krijgen. Dat is een gevaarlijke samenloop van omstandigheden.

Het is een illusie dat een nieuwe minister het tij zal keren. De problemen zijn te complex, de crisis is al een feit en de klok is niet terug te draaien. Gooit u zelf eens een bord op de grond en zeg er daarna heel hard ‘sorry’ tegen. Dat werkt niet hè? We zullen de scherven bijeen moeten vegen. We zijn onze eigen reddingsboei. Elkaar vasthouden, aanmoedigen en vooral doorzwemmen. Zwemmen naar de overkant.