LEI: overname bedrijf lastig door opschaling

Er zijn nu nog 68.810 agrarische bedrijven in Nederland. De sterkste krimp vond plaats bij de gecombineerde bedrijven. Volgens het LEI is dat een bevestiging dat specialisatie samen met schaalvergroting een structurele ontwikkeling is in de land- en tuinbouw. De toenemende bedrijfsomvang betekent wel dat de opvolger een hoge overnamesom moet financieren.

Bedrijfsopvolging

De animo voor bedrijfsopvolging wordt vooral bepaald door de bedrijfsomvang. Hoe groter het bedrijf, hoe sterker het opvolgingspercentage: van 25 procent op de kleinere bedrijven met minder dan 100.000 euro standaardopbrengst tot 79 procent op de grote bedrijven met meer dan 500.000 euro standaardopbrengst. De belangstelling voor grote bedrijven lijkt vooral te maken te hebben met de inkomensperspectieven binnen de land- en tuinbouw.

Geleidelijke overname

De laatste 10 jaar is 13 procent van de agrarische bedrijven overgenomen door een jongere ondernemer. Vrijwel alle bedrijven in de land- en tuinbouw gaan over binnen de familie, waarbij de overname meestal geleidelijk plaatsvindt. Volgens het LEI is het overnemen van een bedrijf is niet eenvoudig. De toenemende bedrijfsomvang betekent dat de opvolger een hogere overnamesom moet financieren. Dit kost meer tijd, met als gevolg dat het bedrijfshoofd langer doorwerkt op het eigen bedrijf.

Schaarser kapitaal

Daarnaast hebben opvolgers te maken met zakelijkere familierelaties en schaarser kapitaal door zware eisen aan bancaire kredietverlening. De recent overgenomen bedrijven zijn over het algemeen groter en moderner, maar hebben de slechtste eigenvermogenspositie. Lange perioden met lage opbrengstprijzen maken deze groep bedrijven kwetsbaar voor liquiditeits- en continuïteitsproblemen, aldus het LEI.

Kapitaal in grond

Akkerbouw- en veehouderijbedrijven hebben veel eigen kapitaal in grond. Door prijsstijgingen is de waarde van grond in de loop van de jaren toegenomen. Dat werkt positief uit op het eigen vermogen en de solvabiliteit van de bedrijven. Het aandeel van familieleningen in het vreemd vermogen in de grondgebonden sectoren is ook groter dan gemiddeld. Dat kapitaal speelt in deze sectoren een belangrijke rol bij het mogelijk maken van de bedrijfsovername.

Meer informatie over het Landbouw-Economisch Bericht 2013 is te vinden op de speciale website van LEI Wageningen UR.